Zonder verhaal geen leiderschap

Persoonlijke communicatie, tegenwoordig modieus “storytelling”, de beste mensen om je heen verzamelen en met hen de stip op de horizon visualiseren. Dat zijn de drie pijlers onder leiderschap. Maar zonder de eerste, storytelling, zullen de andere twee weinig succesvol zijn.

Waarom is het voor ons mensen toch zo belangrijk, storytelling?

Yuval Noah Harari legde alweer een decennium geleden in zijn boek “Sapiens. Een kleine geschiedenis van de mensheid” haarfijn uit waarom. Hij maakt onderscheid tussen drie soorten realiteit. Er is de objectieve realiteit - een berg is een berg, of je er nu in gelooft of niet. Er is de subjectieve realiteit - jouw persoonlijke pijn of vreugde. En dan is er de intersubjectieve realiteit…

Wat zijn de bijbel, wetten, geld, naties, de adel en koningen of zelfs bedrijven, een merk of corporate finance anders dan intersubjectieve constructies? 

Ze bestaan alleen omdat wij er collectief in geloven. Een briefje van vijftig euro heeft waarde omdat we allemaal het verhaal delen dat het waarde heeft. Een vennootschap bestaat omdat we gezamenlijk geloven in het, juridische, verhaal erachter. Een organisatie, een bedrijf heeft een financiële waarde omdat we collectief geloven in de regels van corporate finance. Zonder dat gedeelde verhaal is het niets meer dan papier en inkt.

Samen geloven in een verhaal is geen filosofisch geneuzel. Het is de realiteit van onze, homo sapiens, samenleving.

Uit een onderzoek van McKinsey, niet bepaald een club van zweverige types, blijkt dat de (financieel) best presterende CEO’s gemiddeld bijna een derde van hun tijd besteden aan hun stakeholders. Waarom? Om hen het verhaal eindeloos lang te vertellen, te herhalen. Want bedrijven met leiders die geloofwaardig, authentiek kunnen vertellen over de imaginaire toekomst, presteren drie keer zo vaak bovengemiddeld als andere organisaties.

Het World Economic Forum gaat nog een stap verder. Hun recente onderzoek toont aan dat bijna driekwart van de consumenten eerder koopt van een merk waarmee ze zich emotioneel verbonden voelen. En hoe creëer je die verbinding? Juist. Door een verhaal dat resoneert, dat raakt, dat beklijft. Dat geloofwaardig is. Dat intersubjectieve realiteit heeft.

De neurowetenschappers kunnen het haarfijn uitleggen: succesvol storytelling triggert oxytocine (het vertrouwenshormoon) en dopamine (voor geheugen en motivatie). Het synchroniseert letterlijk de hersenen van verteller en luisteraar. In een tijd waarin aandacht het schaarste goed is, is dat goud waard.

Hier komen Harari en inspirerend leiderschap samen. Want wat doet een CEO anders dan een intersubjectieve realiteit creëren en in stand houden? Een bedrijfscultuur bestaat niet objectief - je kunt hem niet aanraken of wegen. Maar probeer maar eens duurzaam succesvol een organisatie te runnen zonder.

Een effectieve leider begrijpt dat het een essentiële rol is om het verhaal van de organisatie te vertellen. Steeds opnieuw, in verschillende vormen, aan verschillende doelgroepen. Niet als marketingtruc, maar als fundamentele daad van creatie. Want zonder dat gedeelde verhaal valt de hele boel uit elkaar.

Zonder een gedeeld verhaal is er geen richting, geen betekenis, geen reden om ’s ochtends je bed uit te komen.

Het mooie is: authentiek vertellen is bijna niet te leren. Het hoeft niet perfect te zijn. Het moet vooral echt zijn. Want mensen - of het nu werknemers, klanten of investeerders zijn - hebben een feilloos instinct voor bullshit. Ze ruiken een nep-verhaal op kilometers afstand.

Dus de vraag is niet of je als leider moet vertellen maar of je kán vertellen. Wat is jouw verhaal? Heb je talent voor en plezier in storytelling? En belangrijker nog: word je geloofd?

Weet je welkom om van gedachten te wisselen over storytelling door jezelf en de andere leiders van je organisatie. Of over het vinden en selecteren van leiders met de nodige storytelling vaardigheden.

Warme groet, 

Aege