Over effectieve besluitvorming procedures in een complexe wereld

De president van de Verenigde Staten, Donald Trump, is er begin deze maand in geslaagd om eigenhandig de wereldeconomie in een storm van ongekende proporties te storten.

De door hem aangekondigde handelstarieven joegen regeringen, bestuurders, ondernemers, beleggers, et cetera wereldwijd de stuipen op het lijf. De Amerikaanse beurzen verloren op 3 en 4 april €6,6 biljoen aan waarde – de grootste tweedaagse daling in de geschiedenis.

Journalisten zijn overal op zoek gegaan naar economen en andere academici die zich – weloverwogen en onderbouwd met kennis en kunde – achter dit besluit wilden scharen. Tevergeefs.

Hoe in hemelsnaam komt zo’n besluit van de regering-Trump tot stand? 

Het lijkt erop dat een aantal basisprincipes van goede besluitvorming niet helemaal in acht is genomen…

Twee publicaties over besluitvorming verschenen nog geen twee weken voordat Donald Trump de handelstarieven aankondigde, waarop de aandelenbeurzen wereldwijd in een duikvlucht naar beneden gingen.

Dan Davies betoogt op 17 maart, in The Economist Show van de Financial Times, dat de wereld zich momenteel op een chaos schaal van 0 tot 10 op 8 à 9 bevindt. In zijn boek The Unaccountability Machine – Why Big Systems MakeTerrible Decisions, and How the World Lost Its Mind stelt hij dat populistische leiders in een extreem complexe wereld – die voor velen te ingewikkeld is om te bevatten – via simplificatie van de realiteit grote groepen kiezers moeiteloos achter zich weten te scharen. 

Hij geeft het voorbeeld van Jean Paul Getty. In minder dan één generatie is de complexiteit van de wereld zó toegenomen dat het nu ondenkbaar zou zijn dat een grote oliemaatschappij – of welk ander concern dan ook – nog door slechts één persoon bestuurd wordt. Die ontwikkeling gaat de meeste mensen boven de pet.

Tim Koller van McKinsey reikt in zijn artikel van 20 maart, Biases in Decision-Making: A Guide for CFO’s, op basis van inzichten van Nobelprijswinnaar Daniël Kahneman, vier technieken aan om besluitvormingsprocessen te verbeteren:

1. Over groepsdenken: organiseer grondige, inhoudelijke discussies waarin verschillende standpunten naar voren komen. 

   
   

2. Over bevestigingsvooroordeel: wees je bewust van de neiging om alleen informatie te zoeken die een bestaande overtuiging bevestigt. Ontwerp procedures die dit doorbreken. 

   
   

3. Over weerstand tegen verandering: “Only an infant enjoys a change!” – ontwikkel systemen die de status quo continu bevragen. 

   
   

4. Over persoonlijke risicoaversie: managers vermijden soms gepaste risico’s uit angst voor negatieve gevolgen voor hun loopbaan. Stimuleer daarom besluitvormingsprocessen waarin risico’s op een veilige en constructieve manier besproken kunnen worden – zoals Jeff Bezos aanbeveelt.

Vrij evident is dat Donald Trump deze inzichten niet ter harte heeft genomen.

Weet je welkom om van gedachten te wisselen over het ontwikkelen van een organisatiecultuur die in een complexe omgeving in staat is om moeilijke beslissingen weloverwogen te nemen. Over hoe je zo’n cultuur kunt inrichten en hoe je leiders kunt vinden en selecteren die zich bewust zijn van de kansen die effectieve besluitvorming organisaties biedt.

Warme groet, 

Aege